بررسی کارآیی انرژی و بازده اقتصادی نظام های زراعی متداول و اکولوژیک در تناوب های مختلف با گندم

به منظور بررسی جنبه های کارآیی انرژی و بازده اقتصادی نظامهای زراعی متداول و اکولوژیک برای ذرت و چغندر قند در تناوب با گندم از یک طرح آماری کرتهای دو بار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال زراعی 74-75 و 75-76 استفاده شد. در این تحقیق طرح سه نتاوب زراعی، گندم - گندم، ذرت - گندم و چغندر قند - گندم به عنوان فاکتور اصلی و پنج نظام زراعی مختلف شامل نظام متداول با نهاده زیاد. متوسط و کم و نظام تلفیقی (با نهاده حد متوسط) و ارگانیک (فاقد هر نوع نهاده شیمیایی) به عنوان فاکتور فرعی و ارقام جدید و قدیم این محصولات با ساختار ژنتیکی متفاوت به عنوان فاکتور به عنوان فاکتور فرعی فرعی قرار داده شد. نتایج این بررسی نشان داد که عملکرد گندم در نظام زراعی پر نهاده از نظامهای زراعی متوسط نهاده، کم نهاده و ارگانیک بترتیب 10، 45 و 38 درصد بیشتر بود و این نظام با نظام تلفیقی تفاوتی نداشت . متوسط عملکرد گندم در تناوب با چغندر قند و ذرت بترتیب 15 و 4 درصد بیشتر از عملکرد آن در کشت ممتد بود. این افزایش در نظام کم نهاده در تناوب با چغندر قند بیشتر مشهود بود. عملکرد ذرت در نظامهای زراعی پر نهاده، متوسط نهاده و تلفیقی بیش از نظام کم نهاده و ترگانیک بود. عملگرد ریشه و قند چغندر قند نیز در نظامهایی که انرژی خارجی بیشتری دریافت کردند بیشتر از نظام ارگانیک بود. اگر چه عملکرد در نظامهای زراعی کم نهاده و ارگانیک کمتر از سایر نظامهای بود ولی این نظامها از کارآیی انرژی بالاتری برخوردار بودند. کارآیی انرژی مجصول اقتصادی در تناوبهای زراعی چغندر قند - گندم، ذرت - گندم و گندم - گندم بترتیب 3.23، 3.15 و 2.68 بود. افزایش کارآیی انرژی دو تناوب زراعی در مقایسه با کشت ممتد گندم، ناشی از افزایش انرژی تولیدی محصولات چغندر قند و ذرت و همچنین افزایش عملکرد گندم در تناوب با این محصولات بود. با وجودیکه انرژی خالص تولیدی در هر هکتار برای چغندر قند و ذرت بیش از دو برابر گندم بود ولی کارآیی انرژی این محصولات بصورت منفرد بترتیب 22 و 29 درصد و در تناوب چغندر قند - گندم و ذرت - گندم بترتیب 20.5 و 17.8 درصد نسبت به تناوب گندم - گندم بیشتر بود. علت این موضوع مصرف 65 و 40 درصد انرژی بیشتر بصورت نهاده در چغندر قند و ذرت در مقایسه با گندم می باشد.